Uşaq tərbiyəsi və İslam.

Uşaq tərbiyəsi mövzusu əsrlər boyu bütün toplumlar üçün aktual olub və hələ də araşdırma obyekti olaraq qalır. Digər məktəblərlə yanaşı İslam dini bu mövzuya çox geniş yer ayırmış və həssaslıqla yanaşmağı tövsiyə etmişdir.
Uşağın tərbiyəsinə nə vaxt başlamaq, hansı metod və ya modellərdən istifadə etmək və s. bu kimi məsələlər müxtəlif müzakirələrə və nəzərlərə səbəb olmuşdur.
Uşaq tərbiyəsi ilə məşqul olarkən ilk növbədə uşaq psixologiyasını bilmək vajibdir.
Uşaq psixologiyasının araşdırılmasının bir çox üsulları, metodları mövjuddur. Bunlardan sistemli müşahidə, ünsiyyət, uşaq fəaliyyəti məhsullarının (rəsm, bədii yaradıjılıq və s.) toplanması, analizi və digər metodları göstərmək olar.
J.Piace, L.Vıqodskiy, Yunq, D.B.Elkonin kimi dünya şöhrətli alimlər uşaq psixologiyası sahəsində çalışmışlar. Araşdırmalar zamanı müxtəlif amillər əsas götürülsə də, bütün pedoqoci istiqamətləri - Montessori pedoqoqikasını, Dyu pedoqoqikasını, Valdorf pedoqoqikasını, Frene pedoqoqikasını və başqalarını birləşdirən ümumi jəhət inkişafın mənbəyinin böyüklərin maarifləndirməsində deyil, uşağın özünüinkişafında, ətrafı ilə qarşılıqlı təsirində olmasıdır. Ətraf mühit isə uyğun gələn mədəniyyəti özündə əks etdirir.
Dünya pedoqoqları tərəfindən təsdiqlənmişdir ki, təhsil iki məqsədə – şəxsiyyətin formalaşmasına və jəmiyyətin inkişafına nail olur. Düzgün təlim insanın fiziki, intellektual və əxlaqi potensiallarının açılmasına və inkişafına yardım edir. Düzgün təlim dedikdə uşağın yaşı, onun fərdi və genetik xüsusiyyətləri nəzərə alınaraq aparılan sistemli, mərhələli fəaliyyət nəzərdə tutulur. Belə ki, uşaq tərbiyəsi ilə bağlı bütün pedoqoci proqramlar müəyyən olunmuş yaş qrupları üzrə fərqlənir.
İslam dini uşağın tərbiyəsinə hələ ana bətnindəikən diqqət etməyə çağırır. Əgər uşaq bətindəykən ana haramlardan çəkinər, şəri məsələlərə diqqət edərsə, Quran qiraəti ilə məşğul olarsa övladı dünyaya gəldikdən, dil açdıqdan sonra onu tərbiyə etmək, dini təlimləri ona öyrətmək çətin olmaz.
Peyqəmbərimiz Həzrət Muhəmməd (s) buyurur: ''Uşaq yeddi il evin şahı, yeddi il nökəri, yeddi il vəziridir''. Bu açıqlamada böyük bir hikmət var. Amma valideynlər diqqət etməlidirlər ki, ifrata varmasınlar. Əks halda uşağın tərbiyəsinə və psixoloci durumuna zərər gələ bilər.
Uşaq tərbiyəsində ən mühüm məsələlərdən biri – övladın riayət etməsini istədiyi məsələyə valideylərin əməl etməsi və ya əksinə çəkinməsini istədiyi məsələdən özlərinin çəkinməsidir.
Hər bir valideyn övladını istər əxlaq, istər elm müstəvisində kamil görmək istəyir. Bu hədəfə çatmaq üçün mütləq sistemlilik, proqramlılıq vajibdir. Əlbəttə o dərəjədə ki, uşağa əzab olmasın.
Bütün qeyd etdiklərimizi nəzərə alaraq deyə bilərik ki, İslam dini insanın fitrətinə uyğun olduğu üçün, bu mövzuda da uşağın ana bətnindən başlayaraq yeniyetməlik çağına qədər nə etməli sualını tamamilə javablandırır.
Övlad tərbiyəsi çox məsuliyyətli iş oduğu üçün valideynlərə bu məsələdə Allaha təvəkkül edərək irəli getməyi tövsiyə edirik.