«Dünya - gör-götür dünyasıdır» - deyirlər. Dünya durduqca və insan var olduqca bu belə olub, davam edir və edəcək də. Gör-götür dünyası yəqin ki, hər gördüyünü, hər rastlaşdığını mənimsəmək olsa, o zaman bu ibrətamiz məsəldən içərisindəki insanla birlikdə uçuruma yuvarlanan bir atəş-çənbərinə çevrilər. Qarşısına çıxan, özümüz də ora daxil olduğumuz, lakin özümüzü kənardan seyr edə bilmədiyimiz təlatümlü və səhvləri əfv etməyən adi insan həyatında yaxşını-pisi tanıyıb, seçib mənfəət əldə etməyə çalışırıq.
Bu - fitrətdən irəli gəlir. Özümüzə zərər vermərik. Çünki insan yaradılışdan digər məxluqlardan əql ilə fərqləndirilmişdir. Bu səbəbdən bəşər övladı hər şeyi gör-götür etmir, onu cəzb edən amilləri saf-çürük edir və lüzumsuz cəzbolunmadan özünü kənarda saxlayır. Və günlərin birində bir hadisənin şahidi olmaq elə bir təsir gücünə malik olur ki, insan o ana qədər sanki yuxudaymış, indicə oyanıb. Bütün tələsik işlərə, içi-boş, sonu-puç zənnlərə, aldadıcı bər-bəzəklərə, hətta bu qarışıqlıqda özünə belə “dur” deyir və düşünür.
Əgər... Birdən... Mən nə edərəm? Bu suallara cavab axtararkən gördüyünün təsiri zəifləyir və o məkandan və o andan bir daha üzləşməmək ümidi ilə ayrılmağa üz qoyur.
İnsan özündənmi qaçacaq? Bu, cavabı bəlli olan bir sualdır. Əlbəttə ki, xeyr. Niyə qaçırıq? Bəlkə ayaq saxlayıb dərindən bir nəfəs alaq? Özümüzü və gücümüzü tanıyaq. Özümüzü güzgüdəki görüntü gədər zənn edirik. Özünütanıma haqqda Həzrət Əlidən (ə) nəql olunan bir hədisdə buyurulur: “Təəccüb edirəm o insana ki, itirdiyini axtarır, bir halda ki, özünü itirib axtarmır”.
Özünü tanımayan insan əqli zirvələri fəth etmək iddiasındadır. İnsan əqli özü fəth olunmamış şah zirvədir. Bu əzəmət sahibi insan öz məhdudluğu qarşısında cılızlaşır. Gözləmədiyi anda qapı döyülərsə, min bir səksəkə içində qalır. Hələ gəlməmiş sabahın həqiqi nigarançılığını deyil, başqa nigarançılığı götür-qoy edir və bu hal onu dar bir dalanda sığışdırır.
Əbəs yerə deyilməyib: «Hər dərdin dərmanı var». Bu dərman, bu dalandan çıxış yolu əlbəttə ki, var. Bu sıxıntıdan qurtulmaq böyük hərflərlə “MƏN” deməyin əvəzinə kiçik, lakin mətin addımlarla qürurlanmadan üz çevirməkdədir. Budur düşünən insan əzəməti, öz həqiqətlərini tanıyanların yolu. Rahatlıq, əmin-amanlıq bəxş edən həyat yolu və ya həyat olan yol. Yol axtarışına bağlı-yaşayan xəlq olunmuş ən ali varlıq.
İnsan tələsən və rahatıq axtarandır. Tələskənlik fanilik nişanəsidir. “Vaxt qurtarar, mənə kifayət etməz” - düşünür insan.
Ey kaş, bu rahatlıqda nə axtardığını bilə insan! Nə gözəl olur nə istədiyini biləndə. Hədəfini təyin edə bilməyən dünəninə, bu gününə, sabahına nəzər salsa, düşüncəsi qaranlıqdan aydınlığa yönələr, hələ özünü görməsək belə, beynin təsəvvür gücü ilə sabahı ehtimal belə versək, bu - ona aparan yolları tanımağa həvəsləndirir.
Nə çox görmədən inandıqlarımız var? Sözü gedən həvəsə aydın düşüncəni və iradəni də əlavə etdikdə, artıq ibrətləri görməkdən, döyülən qapıdan, bu günün sabahından hürkmərik və düşünərik.
Peyğəmbərimizdən (s) nəql olunan bir hədisdə buyrulur ki, o Həzrət (s) ümmətin fikir fəqirliyindən narahatdır.
İnsan canlılardan düşünən olması ilə üstünlük təşkil edir. Bu əvəzsiz, böyük nemətdir. Hədisi-qüdsidə Allah yaratdıqlarından əqlə üstünlük verdiyini və əqllə cənnət-cəhənnəmi, cənnətə və cəhənnəmə gedənləri mükafatlandıracağını buyurur.
Hər kəs əqli miqdarında hesaba çəkilər.
Allahım, bizi əqlini hifz etdiyin bəndələrindən qərar ver! Amin!
Əqlə rəğbət bəsləyən insanə zinət əqldir.
Adəmi üstün qılan xilqətdə əlbət əqldir.
Əqli inkar eyləyən müşküldə acizlik edər,
Müşkülə qalib gələn aqildə şövkət əqldir.
Rəbbinə ol arxayın, səbrinlə əqli başda tut,
Çün zəkatı səbr olan insanda nemət əqldir.
Rəbbim aram eyləyəndir dalğalı ümmanlları,
Rəbbinə həmd eyləyən şakirdə izzət əqldir.
Dini kamil, neməti itmam edib bir gün Xuda,
Xəlqə qəbul etdirən bürhanı fitrət əqldir.
Məsləhətləşsən əgər xəlq ilə, sərvət tapmısan,
Çün Əlidən həqqi tapmış kani-sərvət əqldir.
Həsrətə səbr eyləyən aşiq yetər məhbubuna,
Bəndəyə zahir edən hər anı fürsət əqldir.
İmam Sadiq (ə) adına İslam Maarifi Akademiyası
«Dəyərlər» Dini Jurnalistika Məktəbinin dinləyicisi
Комментариев нет:
Отправить комментарий