QURBANVERMƏ

Bəşər tarixinə nəzər saldıqda əldə olunan nailiyyətlərin kökündə birbaşa və ya dolayısı yolla müəyyən çalışqanlıq, fədakarlıq, qurban vermə və s. ali insani keyfiyyətlərin durduğu görünür.
Bunu gündəlik məişət həyatından ta tarixin bir çox dönüş nöqtələrində qəbul olunmuş qərarlaradək müşahidə etmək olar.
Mühitimizdə möhkəm, dayanıqlı ictimanın möhkəm və sağlam ailədən başlanması mərkəzi mövzuya çevrilmişdir. Bəs ailə həyatında nə baş verir, hansı proseslər gedir ki, özündə bu qədər ağır yükü daşıyır? Nəyi bilmək və nəyə riayət etmək lazımdır ailə həyatında ki, cəmiyyətin bu dayağı sarsılmaz olsun?
Dinimizin ailə ilə bağlı bir çox mühüm göstərişləri vardır. Bunların arasında qarşılıqlı hörmət atmosferinin yaradılması - mühüm amillərdən hesab edilir. Ailə həyatına yeni qədəm qoyanlar bir-birlərini nə qədər tanısalar da birgə yaşamada zaman keçdikcə müxtəlif sahələrdə müxtəlif düşüncə fərqləri, fikir ayrılıqları ortaya çıxır. Bu zaman ailənin bütünlüyünün qorunması və olan səfanın aradan getməməsi üçün tərəflərdən biri güzəştə gedir, öz prinsiplərində yumşaqlıq və geri çəkilmə nümayiş etdirir. Bu, dünyaya gələcək körpələrin də tərbiyəsinə, əxlaqına, insanlarla rəftarına öz xoş təsirini göstərir. İnsanlarda olan mənfi hisslər, öz yerini gözəlliyə canatma kimi ali fitri hislər tutur. Və cəmiyyətdə söz qəbul etməmə kimi bir xəstəliyin aradan getməsinə öz töhfəsini vermiş olur.
Əlbəttə, bu universal bir resept deyildir. Bəzən əksinə, nəyinsə həllinə bir fikir bildirmək lazım olduğu halda susmaq sağlam ictimai mühitin qurulmasına heç də faydalı deyil, əslində ziyanlıdır. Bu kiçik xidməti tərk etmək və susmaq laqeydlikdir. Laqeydlik isə bir dəyər deyildir.
Hal-hazırda demokratik tanınan ölkələrdə bir vaxt hakim kəsilən əsası olmayan diskriminasiyalar haqqı tələb etmək, hədəfə doğru məqsədyönlü irəliləmə, qurbanvermələr bahasına aradan yığışdırılmışdır.
Qurban vermə tək bir dəfə candan keçmə deyil. Həyatda problemlər olur ki, onların həlli heç də candan keçməyə bağlı olmur. Bu halda qurbanvermə problemin həlli yolunda sərf olunan vaxt, güc, qüvvə, hövsələyə bağlı olur.
Bəzən elə olur ki, insanların fədakarlığı məhdud olur. Onlar bəzən özlərinə fayda verdiyi həddə qədər fədakarlıq göstərir. Dərinə baxsaq, buna onun hədəfinin cılızlığı səbəb ola bilər.
Qurbanvermənin bir başa candan keçmə ilə yanaşı ölçüldüyü anlar da var.
«Qanla gələn, qanla gedər» deyiblər. 1920-ci ildə bolşevik hərəkatı 11-ci qızıl ordunun addımları ilə vətənimizə daxil olduqda vətəni işğaldan qorumaq istəyən fədailər candan keçdilər. Vətənə qurban getdilər. 1990-cı il qanlı yanvar ayının 19-dan 20-nə keçən gecə qanlar tökən rejim əliyalın, dinc sakinlərə divan tutdu və xalq yenə qurbanlar verdi.
Bu kontekstdə, toplumumuzun əksəriyyətinin müsəlman inanclı olmasını nəzərə aldıqda qurban verməyə İslam dininin hansı görüşdə olmasını bilmək hədsiz faydalıdır.
Din, müsəlman şəxsin bütün həyat çevrəsini əhatə etdiyindən və dinin hədəfi kamil insan yetişdirmək olduğundan atılan addımlarda, görülən işlərdə əzmkarlıq, səbrlilik, olan istedadların sonadək tam təzahürü tələb olunur. Bu əməllərin təqdim olunduğu varlığın, ən kamil olan Allah olması labüd edir. Çünki Allah hüzurunda Ona xatir, Ona şərik qoşulmadan görülən əməllər qəbul olur. Bu əməllərdə niyyətdə paklıq, əməldə ixlas, çətinliklərdə səbr, haqqın müdafiəsi üçün lazım gələrsə candan keçmə var. Bu məqamda insan öz mənafeyini düşünmür. Belə bir anda belə bir bəndə üçün yalnız Allah və Onun bəndəliyi var olur. Və belə bəndə Allahın əmrinə hər bir halda və öz tərəfindən qeyri-şərtsiz boyun əyir. Bunun əvəzində Allah bu bəndəsinə dünya və axirət səadətinə yetməyi nəsib edir.
Bəşəriyyətin xidmətində duran ali dəyərləri yaşatmaq öz mənəviyyatı haqda düşünən hər bir cəmiyyətin parlaq gələcəyinin təminatçısıdır. Elə isə bu dəyərlərin daşıyıcılarından olmağa səy göstərək. Böyük Allah yardımçımız olsun. Amin.

Şahin Qurbanov,
İmam Sadiq (ə) adına İslam Maarifi Akademiyası
«Dəyərlər» Dini Jurnalistika Məktəbinin dinləyicisi