İNSAN HAQLARI VƏ AŞURA

BİSMİLLƏHIR-RAHMƏNİR-RƏHİM.
17 YANVAR 2001-ci il. Əziz oxucu, bu tarix sənə nəyisə xatirladirmi? Üstündən 7 il keçən bu tarixin bizim üçün bir anlami varmi?
Xatirlamadinizsa, birgə xatirlayaq - düz 7 il öncə məhz bu tarixdə ölkəmiz Avropa Şurasına daxil olmuşdur. Elə bu tarixdən sonra leksikonumuzda daha əvvəllər bir o qədər də işlənməyən bir sira sözlər tez-tez işlənməyə, ictimai-siyasi kuluarlarda səslənməyə başladi: "İnsan haqlari», «azadlıqlar», «sərbəst toplaşmaq azadliği» və s. Gəlişi gözəl, əməli icrasi isə müşkül olan bu kəlmələr bəzən də yerli-yersiz şablonlaşmaya məruz qaldi dilimizde.
Nədən? Bəlkə mahiyyətinə varılmadan işlədildi bu sözlər? Bəlkə imitasiya etdik bu sözlərlə ona görə? Bəlkə, bəlkə, bəlkə… Çox «bəlkə»si var bu «Nədən»in. Amma bir yəqini var bu bəlkələrin. Öyrəşdik özümüzdə daha əvvəldən olan dəyərləri başqalarinda axtarmağa. NƏDƏNin bir başqa çalari isə insan haqlari və azadlıqları formatında ölkədəki total haqq pozulmasına etiraz etmək, haqlar uğrunda mübarizə aparmaq imkankarı mümkünlər qapısından keçir. Ona görə ki, qeyd olunan tarixdən Azərbaycan Avropa hüquqi məkanına daxil olmuş və bir sıra - o cümlədən insan haqları və azadlıqlarına dair öhdəliklər götürmüşdür. Məhz bu məqam bu ifadələrin aktuallaşmasina, məna yükünün artmasına səbəb olmuşdur.
Qayıdaq nədənin yəqininə. O hansi dəyərlərdir ki, başqalarinda axtarırıq özümüzdə var ikən? Hürriyyət, azadəlik, zalımın, haqq basanin zülmünə, məzlumun haqlarinin tapdanmasına razi olmamaq, bu zülmə baş əyməmək və bu zülmlərdə zalıma şərik olmamaq və s. Möminlərin əmiri Həzrət Əli (ə) belə buyurmuşdur: "Heç kimə qul olma ki, Allah səni azad yaratmişdır". Bu kimi şuarlar altinda xalqimiz zaman-zaman böyük şəxsiyyətlərin timsalinda hürriyyət savaşlarına qalxmiş, istiqlal mübarizəsi aparmış, bu millətin, bu xalqin zülmə, zalıma əyilməzliyinin bənzərsiz nümunələrini tarixə və bu keyfiyyətlərə malik olmayan digər xalqlara, millətlərə hədiyyə etmişdir, bu yolda parlaq qələbələr ortaya qoymuşdur. Dövrümüzdə də 20 Yanvar şəhidlərinin, Qarabağ şəhidlərinin bu yüksək bayrağı aparmalarının şahidi oluruq.
İndi də dünyanın müxtəlif bölgələrində qəlbləri daha da qəsavətlənmiş, daha da bərkimiş zalımlar tərəfindən saysız zülmlər edilməkdədir. Günümüzün ən məzlum, haqqları ən çox tapdanan toplumu FƏLƏSTİN xalqı olsa da, ən mübariz toplumlardan biri də məhz bu toplumdur. Bu gün Qarabağda, Fələstində, Somalidə, Əfqanıstanda, İraqda, Kəşmirdə və digər məkanlarda zülmün toxumları diri tutmaqdadır. HƏR GÜN yüzlərlə insanın bu zülmlər nəticəsində həyatlarina son qoyulur, yaşamaq hüquqları əllərindən alınır.
HƏR GÜN minlərlə məkanda yüz minlərin haqqları tapdanır. Burada İmamət nurundan bir hədisi xatirlamaq yerinə düşər. İmam Cəfər Sadiq (ə) bu haqda belə buyurur: "Hər gün Aşuradır, hər yer Kərbəla".
İmamın bizə çatdırışı nədir bu hədisdə? Harada ki, haqlar pozulur - ora Kərbəladır və nə vaxt ki, nə zaman ki, haqlar tapdanır - o zaman Aşuradır. O anda, o zamanda, o yerdə, o məkanda Aşura yenidən yaşanır, yenidən təzahür edir. Demək ki, Aşura insan haqları probleminin eynən özü olaraq qarşımıza çıxır.
Fransiz professor Corc Qordon yazir; "Tarixdə bu qədər az sürən (5 saat), bu qədər az itki verən (72 nəfər), lakin bu qədər yaşayan (1400 il) başqa müharibə tanimiram."
Uca Allah cəmi müsəlmanları bu həqiqətləri, bu nemətləri dərk edənlərdən qərar versin! Amin!

Mehdi Fərəc,
İmam Sadiq (ə) adına İslam Maarifi Akademiyası
«Dəyərlər» Dini Jurnalistika Məktəbinin dinləyicisi